دریچه‌ای به فرهنگ و زندگی مردم عرب ایران

آغاز دوباره‌ی پروژه مرگ‌آور نیشکر در دولت پزشکیان: آیا یاری‌کننده‌ای هست؟

خبرگزاری‌ها گزارش داده‌اند که موالی زاده استاندار جدید خوزستان به منظور افزایش سطح کشت در صنعت نیشکر، زمینی به مساحت ۲۵ هزار هکتار به این شرکت واگذار کرده است.

پیش‌تر در مطلب «بزک‌شدگی» (Tokenism) توضیح دادیم که انتخاب یک استاندار عرب با ویژگی‌های موالی‌زاده، نوعی بزک کردن سیستم است؛ هدف این بزک‌کردن، ادعای تنوع و اعطای حقوق به اقوام است.

اما فرد بزک‌شده، به دلیل آنکه همیشه متهم به «قوم‌گرایی» یا دفاع از اقلیتی است که از آن برخاسته، ناچار است به‌طور مداوم امتیاز بدهد. او مجبور است به خواسته‌های نیشکر و شرکت های مشابه تن دهد، وگرنه به قوم‌گرایی متهم می‌شود. این البته در بهترین حالت و تنها با این فرض است که او فردی شایسته می ماند که می تواند بر منصب قدرت تکیه بزند.

اما درباره‌ی آقای موالی‌زاده و این تصمیم ایشان باید پرسید: آیا ممکن است ایشان از تبعات توسعه نیشکر بر این سرزمین و مردمانش بی‌اطلاع باشند؟ آیا می‌شود که ایشان نداند این شرکت‌ها، آب این سرزمین را به شوره‌زاری بدل کرده‌اند؟ آیا صدای مردمی را که ضجه می‌زدند «آب شور است» نشنیده‌اند؟ آیا می‌شود ندیده باشند که نخل‌های این سرزمین، ایستاده مرده‌اند؟ آیا عکس‌های آن را ندیده‌اند؟ آیا تاریخ نیشکر و رفتار آن با مردم بومی را نشنیده‌اند؟ 

چگونه می‌شود که نشنیده باشند؟ چگونه ممکن است آقای موالی‌زاده با وجود سخنان نماینده ولی فقیه، آقای جزایری، از این مسائل بی‌خبر باشند؟ چگونه می شود که ایشان نشنیده‌ باشند داستان پر دردی را که چگونه شرکت‌های نیشکر زمین‌ها را به ثمن بخس از مردم خریدند، مردم را بیکار کردند و کارگران خود را از نقاط دیگر آوردند و در اینجا ساکن کردند؟

آیا ممکن است ایشان نشنیده باشند از درگیری‌های روزمره میان مردم بومی که اکنون بی‌زمین و بی‌کار مانده‌اند و شرکت‌های نیشکری که از نقاط دیگر آمده‌اند و زمین و منابع طبیعی این منطقه را به ثروت خدادادی خود تبدیل کرده‌اند؟ آیا نمی‌دانند که چگونه مردم بومی را به بدترین شکل ممکن به حاشیه رانده‌اند و حقوقشان را نادیده گرفته‌اند؟

آیا ممکن است از داستان «دریاچه نمک» که از زه‌آب نیشکر ساخته شده و به تدریج تمام سرزمین‌های اطراف را به شوره‌زار بدل می‌کند، بی‌خبر باشند؟ آیا این‌ها را نشنیده‌اند؟

بله، می‌شود! ایشان از مدیران سنتی است که اصولاً با مباحثی چون محیط زیست بیگانه هستند. مهم‌تر اینکه ایشان به دلیل همان پدیده بزک‌شدگی توانایی «نه گفتن» به مافیاهای اقتصادی را ندارند و از آن مهم‌تر، با ناتوانی و همراهی‌شان زمینه‌ساز جولانگری شرکت‌های مقتدر و مافیاهای عظیمی چون نیشکر و شرکت‌های نفتی و گازی خواهند بود.

آری، متاسفانه خیلی طول نکشید که پیامدهای «بزک کردن» ظاهر شد! و متاسفانه با مدیری سنتی روبرو هستیم که عمری با مخفی کردن هویت عربی خود زیسته است. و امروز نیز جز تسهیل‌گری پروژه‌های مافیاهای اقتصادی کار نمی‌تواند بکند. در غیر اینصورت او نیز به اتهام قوم‌گرایی و تجزیه طلبی محکوم می‌شود.

و باز، متاسفانه در این زمینه نمی‌توان چندان بر جوانان عرب حساب کرد. آن‌ها، پیش از اینکه حتی سخنی بگویند، همچون شخص شخیص استاندار، متهم به قوم‌گرایی و تجزیه‌طلبی می‌شوند. با این حال، امید می‌رود و عاجزانه درخواست می‌شود از تمامی فعالان زیست‌محیطی غیر عرب استان که در مقابل توسعه صنعت نیشکر بایستند.

همه باید بدانند که آقای موالی‌زاده، در بهترین سناریو،  به دلیل اینکه برای بزک کردن آمده است، قدرت مقاومت ندارد. هرگونه مقاومت ایشان در برابر قدرت‌های مافیایی با برچسب تجزیه‌طلبی و قوم‌گرایی چارچوب‌بندی می‌شود. این، البته در بهترین حالت است و سناریوی همراهی ایشان با این مافیاها را کنار گذاشته‌ایم. بنابراین، در این مسیر، وظیفه مردم غیرعرب است که در صف اول دفاع از محیط زیست بایستند.

عاجزانه از مردم غیر عرب تقاضا می‌کنیم که برای این خاک، این سرزمین، و این محیط زیست بایستند. عاجزانه از آنها درخواست می‌کنیم که منتظر مردم عرب نباشند؛ سال‌هاست که آنها را با چماق تجزیه‌طلبی و قوم‌گرایی ساکت کرده‌اند و خفقان بر آنان حاکم شده است. از مدافعان محیط زیست در سراسر ایران می‌خواهیم که برای دفاع از این سرزمین بایستند و اجازه ندهند مافیاهای قدرت و ثروت بار دیگر چوب حراج و نابودی بر این خاک بزنند.

فراموش نکنیم که بخش عمده‌ای از بلاهای زیست‌محیطی در دوره‌های اصلاح‌طلب و تکنوکرات‌هایی چون هاشمی رفسنجانی، خاتمی و روحانی اتفاق افتاده است. این به این معنی نیست که در دوره احمدی‌نژاد یا رئیسی چنین اتفاقاتی رخ نداده، اما ضربه اصلی را تکنوکرات‌ها زده‌اند. امیدوارم که این تجربه در دوران پزشکیان تکرار نشود.

امیدوارم معاونت محیط زیست ایشان اقدامات جدی در جلوگیری از فعالیت‌های شرکت توسعه نیشکر و کاشت بیشتر زمین‌ها به نیشکر انجام دهد و در برابر این پدیده ایستادگی کند. اما منتظر آنها نباید ایستاد: فعالان زیست محیطی، کنشگران سیاسی، مردم عادی، و هر آنکس که دل در این خاک و محیط زیست دارد باید در برابر این پروژه مرگ بایستد!