دریچه‌ای به فرهنگ و زندگی مردم عرب ایران

أبوهلال العسكرى

ابوهلال، حسن بن عبد الله بن سهل بن سعيد العسكرى، شاعر، اديب ولغت شناس و استاد صنايع شعرى است که از میان مردم عرب اهواز برآمده است. ابوهلال  در سال ۹۲۰ ميلادى در “عسكر مُكرم” بدنيا آمد.

“عسكر مُكرم شهرى است تاريخى، بين شهر اهواز و شوشتر در محدوده استان خوزستان كنونى وميان دو رود شطيط (شوشتر) و گُرگُر قرار دارد.

“عسکر مُکرم” كه توسط يكي از اميران حجاج بن يوسف (۶۶۰- ۷۱۴ م) بنا شده بود به سرعت آباد شد وبه يكي از مراكز علمى آن زمان  و خاستگاهی برای دانشمندان وعلما بدل گرديد. که از آن جمله مي توان از ابوهلال واستادش ابو احمد عسكرى ياد كرد.

ابوهلال به جز دوره ی كوتاهی در شهر قصران، تمام سال هاى زندگى خود را در “عسكر مُكرم” گذراند. ونزد پدر، دايی و عموى پدرش فنون نويسندگي، شعر وبلاغت را فرا گرفت.

ابوهلال بالغ بربيست اثر به رشته ى تحرير در آورده است. وجالب آنكه هيچ يك از آثار او از دست نرفته است. از مهمترين آثار او مي توان الصناعتين، ديوان المعانى وجمهرة الامثال راذكر كرد.

ابوهلال داراى نثری زيبا، شيوا واستوار است.

زکی مبارک نویسنده مشهور مصری (۱۸۹۲- ۱۹۵۲م) كه قطعاتى از نثر او را نقل كرده است، نثر او از درجه عالی مي داند.

شعر ابوهلال بسيار روان، شيوا ودلنشين است. ديوان ۱۶ هزار بيتى او از منابع مختلف أز جمله كتاب خود او “ديوان المعانى” جمع آورى شده است.

ابوهلال خود به جايگاه شعرى خويش آگاه بوده است، و در كتاب هاى خود در كنار ابيات بزرگان به ابياتي از اشعار خود استشهاد مي كرد، به همين رو  بيشتر اشعارى كه اينك از او در دست داريم همان هايی است كه در كتاب هايش نقل كرده است.

زبان شناس مشهور مصری “بدوى طبانه” (۱۹۱۴- ۲۰۰۰م) در كتاب خود “ابوهلال العسكرى ومقاييسه البلاغية والنقدية” به معرفى ابوهلال عسكرى ومعيارهاى نقدى وبلاغى وى پرد اخته واذعان مي دارد كه ابوهلال در علم بلاغت بر هر دانشمند دیگری تقدم دارد.

ابوهلال به گواهى اغلب كتب تاريخی كه از وی ياد كرده اند در سال ۱۰۰۵ ميلادى در شهر “عسكر مُكرم” دار فانى را وداع گفت.